Isingeniso ku-Altruism Esebenzayo

Isingeniso ku-Altruism Esebenzayo

🌍 Kuyini Ukuzinikela Ngokuphumelelayo? (Effective Altruism)

Ukuzinikela Ngokuphumelelayo (EA) ngumqondo nomzamo wokusebenzisa obufakazi nokuqonda okucophelela ukuthola izindlela ezisebenza kakhulu zokwenza umhlaba ube ngcono — bese sithatha isenzo ngokususelwa kulokho.

Esikhundleni sokubuza nje ukuthi “Ngingasiza kanjani?”, i-EA ibuza: “Ngingasiza kanjani kakhulu?”

Inhloso enkulu yi-ukwenza okuhle okukhulu kakhulu usebenzisa isikhathi, imali, namandla onawo.


🌱 Umlando We-EA

I-EA yaqala eminyakeni yokugcina ye-2000s nasekuqaleni kwe-2010s, ivela ekuhlanganeni kwemibono yesayensi, ezomnotho, nokuhlolwa kwemiphumela yamaqembu asiza.

Abantu ababalulekile:

  • Peter Singer, umphilosofi owabhala incwadi ethi “Indlala, Ucezu Lomnotho, Nokuziphatha” (1972) lapho ethi sinesibopho sokusiza abanye uma singalahlekelwa kakhulu.
  • Toby Ord no Will MacAskill, abaphilosophi base-Oxford abasungule izinhlangano ezifana ne-Giving What We Can ne-Centre for Effective Altruism.
  • Izinhlangano ezifana ne-GiveWell ne-80,000 Hours ezisekela EA ngocwaningo olunzulu namathuluzi asebenzayo.

đź§  Imiqondo Eyinhloko Ye-EA

  1. Ukulingana Zonke izimpilo zibalulekile ngokulinganayo, kungakhathaliseki ukuthi umuntu uvela kuphi.
  2. Ukubaluleka Kwezimbangela Akuzona zonke izinkinga ezilungiseka kalula noma ezibaluleke ngokufanayo. EA igxila kulezo:
    • Ezibalulekile (ubukhulu benkinga)
    • Ezingenakunakwa (ubuncane bokunakekelwa)
    • Ezilungiseka (kungenzeka ukufinyelela isisombululo)
  3. Ukupha Ngokusekelwe Ebufakazini EA ikhuluma ngokusekela izinhlangano ezinobufakazi obuqinile bokuthi zisebenza kangakanani.
  4. Umsebenzi Onomthelela Umsebenzi wakho awugcini nje ngokupha imali kuphela, kodwa ungaba yindlela enkulu yokwenza umehluko.
  5. Isidingo Semali Izinhlangano azisizi uma sezixhaswe ngokwanele. EA iqinisekisa ukuthi usizo luyaphumelela lapho lunesidingo.

🔍 Izibonelo Zokusebenza Kwe-EA

1. Impilo Nezinhlelo Zokuthuthukisa Umhlaba

Lezi zindawo zihlala zikhombisa ukuthi izindlela zazo zisebenza kahle kakhulu futhi zibiza kancane. I-GiveWell ithi kungaba lula ukusindisa impilo ngemali engu-$5,000 kuphela.

Izibonelo:

  • Against Malaria Foundation – Ukusabalalisa amanethi avikela izinyosi ezidlayo.
  • GiveDirectly – Ukunikeza abantu abasweleyo imali ngqo.
  • Deworm the World – Ukwelapha izingane ezinokutheleleka ngamagciwane alimaza ingqondo.

2. Inhlalakahle Yezilwane

EA iphinde ifake ukucatshangelwa kwenhlupho yezilwane, ikakhulukazi ezifuywayo emasimini amakhulu.

  • Imikhankaso yokunciphisa ukuhlupheka kwezilwane
  • Ukuxhasa inyama eyenziwe ngokufuya ngocwaningo
  • Ukusekela izinqubomgomo zokuvikela izilwane

3. Ikusasa Elide / Izingozi Ezinzima

Abanye abalandeli be-EA bagxila ekunciphiseni izingozi ezinkulu ezifana:

  • Izifo ezisatshalaliswa kalula
  • Impi yenuzi
  • Izingozi zobuhlakani bokwenziwa (AI)
  • Ukushintsha kwesimo sezulu

Lena imicabango yokuvikela ikusasa lethu nomphakathi wezizukulwane ezizayo.


4. Ukukhulisa Umzamo We-EA

Izinhlangano eziningi zisebenza ukukhulisa umphakathi we-EA ngokuxhasa:

  • Abacwaningi abasha
  • Izinhlelo zemfundo
  • Ukuhumusha izinto ezisemqoka ngezilimi ezahlukene
  • Izifundo zokuhola abasha

đź›  Amathuluzi Nezincazelo Ezingxenye Ye-EA

  • QALYs ne-DALYs Izilinganiso zokuhlola impilo nezinsiza zezempilo.
  • Inani Elilindelwe (Expected Value) Ukuhlola imiphumela engase yenzeke hhayi eyodwa kuphela.
  • Umthelela Ohluke Kakhulu (Counterfactual Impact) Ukucabanga ukuthi yini eyayizokwenzeka uma ungazange wenze isenzo.
  • Ukungaqiniseki Kwezokuziphatha (Moral Uncertainty) Ukwamukela ukuthi singase siphambuke futhi kufanele sisebenzise ukuhlakanipha nokuhlukahluka.

đź’Ľ Imisebenzi Ehlobene Ne-EA

I-80,000 Hours inikeza izeluleko zokwakha imisebenzi enomthelela omkhulu.

  • Ukusebenza ezindaweni ezibalulekile
  • Ukuthuthukisa amakhono awajwayelekile
  • Ukuthatha izingozi ekuqaleni komsebenzi
  • Ukuthonya izinqumo zabaholi noma abakhandidiyeli bemali
  • Ukuzibandakanya kwezimali (earning to give)

📣 Ukugxekwa Okudume Kakhulu Kwe-EA

  1. Iphawuleka Ngokweqile Ngemininingwane Abanye bathi i-EA ibuka izinto ngenombolo kuphela, hhayi ngezinkinga zomphakathi noma ukuzwelana.
  2. Isuselwa Ezweni LamaNtshonalanga Imibono nemali ivela kakhulu emazweni aseNtshonalanga.
  3. Ayinaki Izinguquko Ezijulile Zomphakathi Igxile kakhulu ekusizeni ngokushesha, hhayi ekuqedeni ukungabi nabulungisa kwezemvelo noma kwezenhlalo.
  4. Ubani Othatha Izinhlelo? Kubuzwa ukuthi abantu bendawo bayalalelwa yini.

Impendulo ye-EA: I-EA iyavuma le mibuzo futhi isebenza ukwenza izinto zibe nokulingana kanye nokuhlanganisa wonke umuntu.


🤝 Ukuhlanganiswa Kwe-EA Nokulingana Komphakathi

Izwi elisha lisungula indlela yokuthi ukulingana, ukuhlonishwa kwamasiko, nokwabelana ngamandla kuhlangane ne-EA.

Izinhlelo ezifana ne-African Equity & Altruism Program (AEAP) ziwusizo ekuguquleni i-EA ibe yinto efaneleke kakhulu ezindaweni zomdabu.

No Responses

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *